Εσπεριδοειδή και Παγετός

Πως θα διαγνώσετε το πρόβλημα που έχει προκληθεί. Αντιμετωπίστε τα προβλήματα από τον παγετό και να σώσετε την καλλιέργεια σας.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα των τελευταίων εβδομάδων που έχουν πλήξει πολλές περιοχές της ελληνικής

επικράτιας ακόμα και σε πεδινές περιοχές, αναδεικνύουν για άλλη μία φορά τη σημασία της πρόληψης αλλά και της σωστής αντιμετώπισης των ζημιών στις καλλιέργειες. Με δεδομένο ότι κάθε είδος φυτού χρήζει εξειδικευμένης αντιμετώπισης ο καλλιεργητής μπορεί να συμβάλει στην προστασία τους, ακολουθώντας τεχνικές πρόληψης πριν, αλλά και βασικά βήματα μετά την εμφάνιση παγετού. Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι ορθές πρακτικές που πρέπει να ακολουθούνται για τα ελαιόδεντρα, τα εσπεριδοειδή και τα κηπευτικά.

Προστασία των εσπεριδοειδών

Οι συνθήκες παγετού διακρίνονται ανάλογα με τις επικρατούσες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του φαινομένου.

Ελαφροί παγετοί : φαινόμενο όπου η επιρατούσα θερμοκρασία βρίσκεται μεταξύ 0°C και -2°C. Τα εσπεριδοειδή ζημιώνονται συνήθως ελαφρά και ιδιαίτερα οι καρποί.
Μέτριοι παγετοί: συνήθως ως μέτριοι υπολογίζονται για θερμοκρασίες μεταξύ -2οC και -4οC, όπου προκαλούνται σοβαρές ζημιές στους καρπούς, αρκετές στα φύλλα και στους βλαστούς των δένδρων.
Οι ισχυροί παγετοί : Κάθε φαινόμενο που η θερμοκρασία βρεθεί κάτω από -4οC. Σε αυτή την περίπτωση καταστρέφονται πλήρως οι καρποί, μεγάλο τμήμα των δένδρων (κλώνοι – βραχίονες), ίσως και ολόκληρα δένδρα.

Το φαινόμενο του παγετού μπορεί να εμφανιστεί ως:

Παγετός Ακτινοβολίας. Εμφανίζεται όταν επικρατεί ξαστεριά (καθαρός ουρανός) και νηνεμία. Το έδαφος σε αυτή την περίπτωση ακτινοβολεί θερμότητα προς την ατμόσφαιρα και ταυτόχρονα ψύχεται.
Παγετός Αέριων Μαζών. Συμβαίνει όταν ψυχρές αέριες μάζες εισέρχονται σε μία περιοχή και πλήττουν κυρίως τα δέντρα που βρίσκονται στην κατεύθυνση του ανέμου αλλά και δέντρα που βρίσκονται στις ψηλότερες θέσεις.

Μέτρα Προφύλαξης από τον παγετό

Επιλογή κατάλληλου φυτικού υλικού. Σε περιοχές με συχνά φαινόμενα παγετού αποφεύγουμε τη φύτευση δέντρων λεμονιάς που είναι το πιο ευαίσθητο από τα εσπεριδοειδή. Προτιμόνται είδη πορτοκαλιάς η μανταρινιάς. Αν επιλέξουμε τη φύτευση λεμονιάς καλό θα ήταν να τοποθετηθεί σε απάνεμη θέση π.χ. μπροστά από ένα κτήριο ή ένα φυτοφράκτη ώστε να προστατεύονται από τον παγετό.
Σημαντικό είναι να διατηρούνται τα δένδρα σε καλή κατάσταση, τόσο από ασθένειες όσο και από επάρκει θρεπτικών στοιχείων. Φυτά που πάσχουν από τροφοπενίες ή προσβολές από έντομα είναι περισσότερο ευαίσθητα.
Το κλάδεμα και το καθάρισμα πρέπει να αποφεύγεται μετά τα μέσα του καλοκαιριού ώστε να μην αναπτύσσεται νέα τρυφερή βλάστηση που είναι ιδιίτερα ευαίσθητη στους παγετούς.
Αποφεύγουμε τη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων μετά την έναρξη της καρποφορίας.
Αποφεύγουμε την κατεργασία του εδάφους τους φθινοπωρινούς μήνες και προτιμάμε τη χορτοκοπή ώστε το έδαφος να παραμείνει καλυμμένο από τα υπολείμματα των ζιζανίων.
Σε δενδρώνες μεγάλης έκτασης γίνεται χρήση ανεμομικτών όπου μεταφέρουν τον θερμότερο αέρα των ανώτερων στρωμάτων προς το έδαφος.
Όπου είναι δυνατόν χρησιμοποιείται άρδευση με sprayers καθ’όλη τη διάρκεια του παγετού.
Μετά τους ισχυρούς παγετούς συνίσταται να γίνεται ψεκασμός των δένδρων με χαλκούχο σκεύασμα ή άλλο μυκητοκτόνο για να αποφευχθεί η μόλυνση των δένδρων στις δημιουργηθείσες ρωγμές των βλαστών από το βακτήριο Pseudomonas syringae, από το οποίο ξηραίνονται οι βλαστοί των εσπεριδοειδών.

Ενέργειες που πρέπει να γίνονται μετά τον παγετό

Κλάδεμα

Οποιαδήποτε εποχή του έτους εκτός χειμώνα, κυρίως όμως άνοιξη και καλοκαίρι. Αφαιρούνται οι ξηροί βλαστοί και κλάδοι, δεν πρέπει να γίνεται αμέσως μετά τον παγετό. Στην περίπτωση ισχυρών παγετών συνιστάται το κλάδεμα να γίνεται το καλοκαίρι, με σκοπό να έχουν φανεί πλήρως τα ξηρά τμήματα των δένδρων που πρέπει να αφαιρεθούν.

Λίπανση

Σε ήπιους παγετούς με μέτριες ζημιές στα δέντρα συνίσταται η συμπεριφορά μας ως προς τη λίπανση να μην διαταράσσεται και να λιπαίνονται τα δέντρα όπως και στα μη ζημιωμένα.

Σε φυτά με μέτριες ζημιές και μειωμένη αναμενόμενη καρποφορία συνίσταται η μείωση της λίπανσης για την αποφυγή βλάστησης πλεοναζόντων λαίμαργων βλαστών.

Σε περιπτώσεις σοβαρών ζημιών αποφεύγουμε εντελώς τη λίπανση εφόσον η γονιμότητα του εδάφους και οι λιπάνσεις παρελθόντων ετών μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες αναβλάστησης των δέντρων. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται σε τροφοπενίες ιχνοστοιχείων όπως το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος. Αποφεύγουμε αζωτούχες λιπάνσεις που επικαλύπτουν τα συμπτώματα έλλειψης ιχνοστοιχείων.